حذف نویز ثابت و متناوب صدا با ادوب ادیشن

صدا برای ویدئو[1]
چند نکته کاربردی از نرم‌افزار ادوب ادیشن[2]

احسان علی‌آبادی

کارشناسی ارشد مهندسی صدا

ehsan.e.aliabadi@gmail.com

دانلود مقاله

1-1- مقدمه

در این مقاله نحوه‌ی عیب‌یابی صدای تولید شده و تصحیح آن، به صورت ابتدایی توضیح داده می‌شود و چگونگی مشاهده عیب شنیده شده در طیف فرکانسی صدا بررسی خواهد شد.

1-2- تحلیل شکل موج و طیف فرکانسی صدا

در حالت ویوفرم[3] (شکل موج)، نمایش طیف فرکانسی صدا[4] در نوار ابزار بالای نرم‌افزار مانند تصویر 1 و یا با کلید میانبر shift+D قابل دسترسی است؛ همان‌گونه که  در تصویر 2 دیده می‌شود در قسمت بالایی شکل موج صدا (با رنگ سبز) بر حسب تراز یا ولوم از منفی بی‌نهایت دسی‌بل (dB) در مرکز به سمت صفر دسی‌بل در بالا و پایین در محور عمودی در طول زمان (محور افقی) به نمایش درآمده است و طیف فرکانسی اضافه شده در قسمت پایین هم، فرکانس‌های متفاوت صدا در محدوده‌ی شنیداری انسان، از 20 تا 20000 هرتز (روی محور عمودی) در بازه‌های زمانی متفاوت (محور افقی) با رنگ‌های نارنجی (انرژی بیش‌تر، دامنه‌ی بیش‌تر) تا بنفش (انرژی کم‌تر)، و حتی محدوده‌های سیاه (بدون انرژی) که مربوط به سکوت در آن محدوده‌ی زمانی – فرکانسی خاص است، مشخص است؛ به طور کلی رنگ روشن‌تر به معنای صدای بلندتر در آن محدوده‌ی زمانی – فرکانسی است و رنگ تیره‌تر به معنای صدای کم‌تر.

تصویر 1- نمایش طیف فرکانسی صدا

تصویر 2- تحلیل طیف فرکانسی صدا

اگر یک فایل گفتار مانند سخنرانی یا تدریس را مورد بررسی قرار دهید، خواهید دید که مصوت‌ها مایل به نارنجی و صامت‌ها مایل به بنفش هستند و به مرور با شکل موج و نمایش طیف فرکانسی واژه‌ها بیش‌تر آشنا خواهید شد که قطعا در تدوین ویدئو هم راهگشا خواهد بود.

همان‌گونه که اطلاع از داینامیک رنج‎[5] هر ساز و وکال می‌تواند در میکس مناسب ترک‌ها کاربردی باشد، این اطلاعات باعث کمک به تشخیص صداهای خواسته از ناخواسته (نویز) در شکل موج و طیف فرکانسی صدا خواهد بود.

نویزهایی مانند صدای تجهیزات برودتی، نویز وسایل نقلیه، زنگ‌ها و آژیرها در فرکانس‌های محدود و مشخص (به صورت تکرارشونده در یک دوره‌ی تناوب و یا به صورت ثابت) دیده می‌شوند.

سخت‌ترین قسمت رفع عیب و حذف نویز در طی این فرآیند، قسمت تشخیص نویز است و پر واضح است هر نویز و عامل ناخواسته دارای طیف فرکانسی مختص به خود است که با تکرار و تمرین فرآیند تشخیص، ساده‌تر می‌شود.

1-3- حذف نویز

پس از مرحله‌ی تشخیص، نوبت به مرحله‌ی حذف نویز می‌رسد که برای نویز‌های ثابت و متناوب، روش آن معرفی خواهد شد.

1-3-1- حذف نویز ثابت

  1. یکی از روش‌های حذف نویز، به طریق معرفی قسمت تشخیص داده شده با کمک ابزارهای انتخاب[6] به عنوان نویز به ابزار کاهش نویز (Capture Noise Print) است که به تفصیل در شماره‌ی 74 به آن پرداخته شده است. (مناسب برای حذف نویز ثابت در طول طیف فرکانسی صدا مانند صدای تهویه هوا، صدای نویز داخلی میکروفن و . . .)
  2. استفاده از ابزار قلموی رفع عیب نقطه‌ای[7] با کلید میانبر B روش دوم است که مطابق تصویر پس از انتخاب آن و تنظیم سایز مناسب برای قلمو می‌توان به سادگی روی نویز تشخیص داده شده کشید و آن را پاک کرد. یکی از مزیت‌های این ابزار، توانایی پردازش داخلی و تشخیص قسمت ناخواسته از خواسته در محدوده‌ی معرفی شده به آن است. (مناسب برای حذف نویز لحظه‌ای مثل خشخش میکروفن یقه‌ای در اثر اصطکاک با لباس، سرفه، صدای برخورد چیزی در پشت صحنه و . . .)

تصویر 3- ابزار قلموی رفع عیب نقطه‌ای

  1. راه دیگر انتخاب محدوده‌ی نویز با ابزارهای انتخاب و کلیک سمت راست بر روی محدوده مطابق تصویر 4 و انتخاب گزینه‌ی رفع عیب خودکار[8] و یا استفاده از کلیدهای میانبر Ctrl+U و اعمال ابزار است.

تصویر 4- ابزار رفع عیب خودکار

  1. اگر از محدوده‌ی نویز مطمئن هستید و در فرکانس و محدوده‌ی زمانی که نویز اتفاق افتاده صدای مطلوب شما حضور ندارد و یا اهمیت حذف کامل نویز بیش‌تر از وجود صدای مطلوب در محدود‌ی فرکانسی – زمانی مورد نظرتان است، همیشه می‌توان با کمک ابزارهای انتخاب، محدوده‌ی مورد نظر را انتخاب کرد و با کلیک سمت راست و انتخاب گزینه Delete و یا فشردن کلید Del محدوده‌ی مورد نظر را حذف نمود. (مناسب برای حذف نویزهای داخلی دستگاه‌های ضبط خارج از محدوده‌ی حضور سیگنال مطلوب، صدای زنگ تلفن و . . .)

تصویر 5- حذف دستی محدوده‌ی نویز

1-3-2- حذف نویز متناوب

فرض کنید که در لوکیشن فیلم‌برداری و در برداشت صحنه‌ای، آمبولانسی از آن حدود عبور می‌کند و تیم صدابرداری، متوجه آن نمی‌شوند؛ نویزهایی به این صورت که در محدوده‌ی فرکانسی خاصی به صورت متناوب تکرار می‌شوند را هم می‌توان با ابزاری مشابه ابزار قسمت پیش در شماره‌ی 74 حذف کرد بدین صورت که محدوده‌ی که تنها یک تناوب از نویز حضور دارد با کمک ابزارهای انتخاب، انتخاب می‌شود. در تصویر صدای آمبولانس در کنار سایر صداهای ضبط‌شده وجود دارد که با ابزار انتخاب قلمو[9] و یا فشردن کلید P محدوده‌ی مورد نظر را انتخاب می‌گردد (اگر چند محدوده وجود داشتن با نگه داشتن کلید shift سایر محدوده‌ها را به محدوده‌ی انتخاب‌شده در قبل اضافه خواهد شد). بعد از این مرحله، با کلیک سمت راست روی یکی از محدوده‌های انتخاب‌شده و انتخاب گزینه‌ی Learn Sound Model تناوب مورد نظر به نرم‌افزار معرفی می‌شود. (ترکیب آژیر آمبولانس و هام محیط و صدای اسکیت. انتخاب آژیر آمبولانس و حذف آن)

تصویر 6 معرفی محدوده‌ی یک تناوب نویز

حال از مسیر زیر گزینه‌ی حذف‌کننده‌ی صدا[10] را می‌زنیم:

Effects > Noise Reduction/Restoration > Sound Remover

مطابق تصویر 7، نرم افزار ادوب ادیشن طیف فرکانسی صدا را پس از اعمال تغییرات حذف نویز در پایین نمایش فعلی طیف فرکانسی نمایش می‌دهد که می‌توان با اجرای صدای پس از تغییرات و شنیدن آن تنظیمات مناسب در پنجره‌ی باز شده را انجام داد و در خاتمه با اعمال تنظیمات، حذف‌کننده‌ی صدا تغییرات را روی محدوده‌ی انتخاب شده اعمال خواهد کرد.

تصویر 7- پیش‌نمایش طیف فرکانسی پس از اعمال پنجره تنظیمات حذف‌کننده‌ی صدا

در خاتمه ذکر این نکته خالی از لطف نیست که اعمال هرگونه اصلاح در مرحله‌ی پس‌تولید[11]   کیفیت صدا را به حد فوق‌العاده نخواهد رساند و بهترین خروجی‌های صدا هم مانند تصویر، احتیاج به مراحل پیش‌تولید‎[12] و تولید [13] مناسب دارند و توصیه می‌شود هیچ چیز را به بهانه‌ی اصلاح در مرحله‌ی تدوین رها نکنند که گاهی این امر به قیمت برداشت مجدد صحنه خواهد بود که هزینه‌ی بسیاری را به گروه فیلم‌برداری تحمیل خواهد نمود.

احسان علی‎آبادی، صدا برای ویدئو چند نکته کاربردی از نرم‌افزار ادوب ادیشن (بخش پاياني)، صنعت صدا و تصویر، مهر و آبان ١٣٩٦، سال سيزدهم، شماره ٧٥، ١٧-١٥.
Ehsan Aliabadi , “Audio for Video Some Practical Tips on Adobe_Audition” , The Audio & Video Industry , October/November 2017, Vol.13, No. 75, P. 15-17.

[1] Audio for Video

[2] Adobe Audition

[3] Waveform

[4] Spectral Frequency Display

[5] Dynamic Range

[6] Selection Tools

[7] Spot healing brush tool

[8] Auto Heal Selection

[9] Paintbrush Selection Tool

[10] Sound Remover

[11] Post-Production

[12] Pre-Production

[13] Production