احسان علی‌آبادی
کارشناسی ارشد مهندسی صدا
۱-۱- مقدمه
هنگامی که تجهیزات مناسب برای ضبط صدای پلان مورد نظر تهیه و آماده شد، گام بعدی شروع ضبط است؛ تجهیزات به لوکیشن مورد نظر انتقال داده می‌شود و پس از بررسی سناریو، فیلم‌برداری شروع می‌شود. در این مقاله چند نکته کاربردی در این رابطه بیان می‌گردد.
۱-۲- میکروفن‌گذاری
میکروفن‌های یقه‌ای را با رعایت فاصله و جهت‌وری مناسب (اگر میکروفن امنی‌دایرکشنال نباشد) می‌توان با گیره به در بالاپوش سوژه (پیراهن، ژاکت، تی‌شرت و …) متصل نمود ولی اگر مخفی بودن میکروفن لازم است (فیلم‌برداری ِسینمایی و …) می‌توان با کمک چسب مخصوص و تکنیک‌های مرسوم، میکروفن را در بالاپوش یا بدن سوژه قرار داد و باید در نظر داشت که ورودی‌های صدای کپسول میکروفن پوشانده نشوند.
روش مرسوم دیگر، استفاده از اپراتور بوم (به مقاله شماره ۸۴ رجوع کنید) است که با استفاده از میکروفن‌های گان، با نگه داشتن میکروفن در کم‌ترین فاصله از سوژه و خارج از قاب، انجام می‌شود؛ در این مورد هم باید به جهت دقیق میکروفن توجه داشت تا پشت سوژه در جهت مورد نظر، نویز وجود نداشته باشد.
روش‌های دیگری نیز وجود دارد که با روش‌هایی مثل میکروفن‌گذاری در المان ثابت صحنه و … با میکروفن متناسب با کاربری مورد نظر انجام می‌شود (به مقاله شماره ۸۲ رجوع کنید).
۱-۳- منبع تغذیه و کارت حافظه
می‌بایست تمام تجهیزات دارای منبع تغذیه‌ی باتری را با باتری‌های جدید با برند مطمئن جایگزین شود؛ اگر وسیله‌ای دارای باتری قابل شارژ است حتما شارژ شود و باتری دیگری برای بک‌آپ آن وجود داشته باشد. خوشبختانه بعضی از تجهیزات مانند ریکوردرها، از منبع تغذیه ثابت هم پشتیبانی می‌کنند در این صورت باید به پریز وصل و امتحان شوند.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات از دست دادن اطلاعات است که گاهی غیرقابل بازگشت است و تیم فیلم‌برداری را ناچار به استفاده از استودیو برای ضبط مجدد صداها و دوبله، استفاده از صداگذاری و اتاق فولی می‌کند؛ در مواردی هم راه حلی جز برداشت مجدد نیست! همیشه و همیشه بیش‌تر از زمان ضبط، فضای ذخیره‌سازی به عنوان بک‌آپ لحاظ شود، اگر ریکوردر مورد استفاده قابلیت ضبط هم‌زمان روی دو کارت حافظه را ارائه می‌کند، نباید از آن غافل شد.
۱-۴- تست، تنظیم و مانیتورینگ صدا
ضروری است پیش از شروع، چک ِصدا را انجام شود؛ اگر فیلم ِ سینمایی است از سوژه (بازیگر) بخواهید تا چند خط از دیالوگ‌هایش را بخواند؛ اگر مصاحبه است از خوش‌و‌بش‌های پیش از شروع فیلم‌برداری و در زمان آماده‌سازی صحنه توسط سایر عوامل با سوژه استفاده کنید و یا از او بخواهید خودش را معرفی کند و یا با او صحبت کنید؛ در هر صورت باید تلاش شود تا صداهای تولیدی، حداکثر شباهت را به صحبت‌های واقعی داشته باشند. پس از میکروفن‌گذاری و در حین صحبت سوژه باید لول مناسب برای ضبط صدای هر کانال، بین ۲۰ – دسی‌بل تا ۱۲ – دسی‌بل تنظیم شود. نباید از مانیتورینگ صدا غافل شد؛ در تمام زمان ضبط سعی شود که از هدفون مناسب استفاده شود؛ توجه کنید که تصویربردار هیچ‌وقت نگاهش را از صفحه نمایش دوربین و یا ابزار مانیتورینگش برنمی‌دارد، طبیعی است که در حین ضبط، باید هدفون از گوش ِصدابردار جدا نشود.
۱-۴-۱- هدفون مانیتورینگ مناسب
استفاده از هدفون‌های باز، نیمه‌باز و بسته به سلیقه‌ی صدابردار بستگی دارد که چقدر بین صدای لوکیشن و عوامل صحنه با صدای ضبط شده تناسب برقرار کند ولی قطعا به هدفونی با پاسخ فرکانسی تخت نیاز است تا حداقل رنگ‌آمیزی را در صدای ضبط شده داشته باشد. (هدفون‌هایی با دسته‌بندی مانیتورینگ، در بازار موجود است)
۱-۵- پخش صدای ضبط شده
روشی برای اطمینان از ضبط باکیفیت صدا، پخش صدای چک و یا ضبط‌های ابتدایی است؛ ممکن است صدا بنا به دلایلی که از چشم به دور مانده است ضبط نشود و این کار از مشکلات احتمالی جلوگیری خواهد کرد؛ از طرف دیگر ممکن است کیفیت صدای پخش شده با صدای مانیتورینگ متفاوت باشد و با پخش صدا، فرصت اصلاح و تنظیم مجدد تجهیزات وجود خواهد داشت.
۱-۶- جمع‌کردن تجهیزات
بعد از پایان فیلم‌برداری تمام تجهیزات خاموش و باتری‌ها خارج می‌شوند و دقیقا مطابق نظم اولیه، در کاورها و کیف‌های آن‌ها قرار داده می‌شود. اکیدا توصیه می‌شود در اسرع وقت تمام فایل‌های کارت‌های حافظه به صورت منظم و با پوشه‌بندی صحیح به ترتیب تاریخ و پلان مرتب شده و بک‌آپ گرفته شود. زمانی که به نظم و نگهداری تجهیزات اختصاص داده می‌شود به صورت افزایش طول عمر تجهیزات برخواهد گشت و در صورت بروز هر اتفاق برای مراجعه به راش‌ها، امکان دسترسی سریع‌تر خواهد بود؛ از همه مهم‌تر در مرحله تحویل راش‌های تولیدی به مرحله‌ی پس‌تولید و تدوین، یکی از ویژگی‌های صدابردار ِحرفه‌ای، دسته‌بندی راش‌ها و رعایت نظم است.
