احسان علی‌آبادی
کارشناسی ارشد مهندسی صدا
ehsan.e.aliabadi@gmail.com
۱-۱- هفت اشتباه
در هر حرفه، اشتباهات رایجی وجود دارد که فعالان آن حوزه سعی می‌کنند که از آن‌ها دوری کنند؛ در ادامه هفت مورد از اشتباهات رایج در حوزه‌ی میکس و مستر صدا به تشخیص نویسنده، آورده شده است.
۱-۱-۱- در مسترینگ هدفون کافی نیست!
شکل ۱
شکی در این نیست که بسیاری از شنوندگان، خروجی نهایی را با هدفون گوش می‌دهند و به همین دلیل در هنگام میکس و در هنگام مسترینگ باید از هدفون هم استفاده کرد ولی نباید فراموش کرد که هدف از مسترینگ این است که خروجی برای پخش در تمام دستگاه‌های صوتی مناسب باشد؛ بنابراین وقتی فقط با هدفون خروجی نهایی را می‌شنوید، ذهنیت دقیقی از صدای پخش شده در ضبط ماشین، بلندگوی موبایل و یا بلندگوهای آمفی‌تئاتر نخواهید داشت.
قطعاً هدفون یکی از موارد تست صدا است ولی وجود بلندگوهای مانیتورینگ و استفاده‌ی مکرر از آن‌ها حین میکس و مسترینگ صدا، اجتناب‌ناپذیر است.
۱-۱-۲- مسترینگ کار پایانی است!
شکل ۲
در مواردی در مرحله‌ی میکس، سخت‌گیری و دقت در تنظیم بلندی[۱] کانال‌های مختلف سازها و صدای خواننده (اصلی و بک‌وکال) متفاوت در طول میکس باعث می‌شود فیدر خروجی رفته‌رفته بالا برود تا جایی که صداها خیلی بلند شوند؛ در حقیقت نباید فیدر خروجی شما روی صفر دسی‌بل پیک بزند و به صفر دسی‌بل نزدیک شود. (اگرصدای خروجی خیلی بلند شد می‌بایست یکی از کانال‌ها را به عنوان مرجع در نظر گرفت و اقدام به کاهش بلندی صدا کرد).
هرچند در مرحله‌ی میکس تنظیم بلندی خروجی نهایی انجام می‌شود ولی نباید درگیر افزایش بیش از حد صدای خروجی[۲] شد (چرا که بسیاری عقیده دارند با این کار کیفیت خروجی کاهش می‌یابد) و تنظیم دقیق بلندی خروجی نهایی را به مرحله‌ی مسترینگ واگذار کرد. برخی در مرحله‌ی میکس روی خروجی اصلی هم اصلاحاتی از قبیل فشرده‌سازی، اکولایز کردن و امثالهم را انجام می‌دهند ولی باید در نظر داشت که این کار ورود به حیطه‌ی مسترینگ است (حتی اگر میکس و مستر ترک توسط یک نفر انجام شود).
۱-۱-۳- میکس در هنگام خستگی ممنوع!
شکل ۳
یکی از مهندسان صدا خاطره‌ای با این مضمون تعریف می‌کرد که وقتی اولین بار میکس حرفه‌ای در استودیوی مناسب را تجربه کرده است در پایان یک روز کاری طولانی، به این نتیجه رسیده بود که میکس او اشکال اساسی دارد ولی دقیقاً نمی‌توانست بگوید که کجای میکسش اشکال دارد. وقتی با یک مهندس صدای باتجربه مشورت کرد به او توصیه شده بود که به خانه برود و روز بعد به استودیو برگردد؛ وقتی این کار را انجام داده بود و روز بعد به ترک میکس‌شده گوش داده بود، هیچ مشکلی وجود نداشت!
وقتی به یک ترک به مدت چندین ساعت و چندصد بار گوش داده شود، گوش پرسپکتیو[۳]ش را از دست می‌دهد؛ این یک مشکل اساسی و رایج است و حتی برای مهندسان صدای باتجربه هم اتفاق می‌افتد؛ بنابراین وقتی پرسپکتیو صدا از دست می‌رود، زمان استراحت است.
۱-۱-۴- نباید با یک دست چند هندوانه برداشت!
شکل ۴
پیش از شروع میکس اصلی می‌بایست یک راف میکس[۴] از کل کار انجام شود. ممکن است وسوسه‌انگیز باشد تا کار را بدون وقفه تا رسیدن به خروجی نهایی تغییر داد ولی این کار همیشه بهترین راه حل نیست. بهتر است کار به صورت اصولی جلو رود یعنی ابتدا همه‌چیز جز درامز در حالت سکوت[۵] قرار گیرد و با بالانس کردن درامز شروع کرد و در مرحله‌ی بعد سایر سازهای باس را اضافه و بالانس گردد و به تدریج سایر المان‌ها به نوبت به میکس اضافه می‌شوند.
اگر در نرم‌افزار میکس مورد استفاده، قابلیت انتخاب گروهی را وجود دارد، کمک مناسبی خواهد بود چرا که چند کانال درامز یا خوانندگان بک‌وکال را می‌توان در یک گروه قرار داد و تغییرات را اعمال نمود.
۱-۱-۵- عدم‌استفاده از آنالایزر تصویری در خدمت قدرت شنیداری!
شکل ۵
وقتی در حال میکس هستید عوامل مختلفی از هنگامی که سیگنال صدا، سخت‌افزار کامپیوتر شما را ترک می‌کند تا به گوش شما برسد، آن را تغییرشکل می‌دهند و رنگی می‌کنند. (کیفیت کابل‌ها، موقعیت بلندگوهای مانیتورینگ، مشخصات داخلی بلندگوها و هدفون، پارامترهای آکوستیکی اتاق و . . .). این بدان معنا است که آن چیزی که می‌شنوید دقیقاً چیزی نیست که میکس می‌کنید؛ یک راه که کمک می‌کند ذهنیت دیداری مناسبی از طیف فرکانسی داشته باشید استفاده از پلاگین‌های آنالایزر است.
۱-۱-۶- عدم‌استفاده از ترک مرجع
شکل ۶
همیشه ایده‌ی خوبی است که ترکی را که به تصویر ذهنی شما از خروجی نهایی نزدیک است، انتخاب کنید و در حین میکس و مسترینگ مکرراً به آن مراجعه کنید و گوش دهید تا از چیزی که در ذهن دارید خیلی دور نشوید. استفاده از صدای مرجع، همیشه توصیه می‌شود.
۱-۱-۷- استفاده بیش از حد و غیراصولی از افکت‌ها
شکل ۷
امکان استفاده از بی‌نهایت افکت، مشکلات خاص خود را همراه دارد! به عنوان مثال اگر افکت ریورب[۶] مورد بررسی قرار گیرد، امکان دارد هر کانال منحصراً ریوربی داشته باشد و در جریان میکس افکت‌های ریورب دیگری اضافه شود، در نهایت خروجی نهایی حس پراکندگی صدا دارد و حس عدم ارتباط المان‌های میکس با هم به شنونده القا می‌شود.
در نظر داشته باشید که ریورب یکی از فاکتورهایی است که در شکل‌دهی ذهنیت شنونده از فضای آکوستیکی اتاق مؤثر است و فضاسازی متفاوت به دلیل استفاده از زمان‌های ریورب مختلف با اجرای هم‌زمان کانال‌های در حال میکس در یک ترک واحد در تناقض است.
راه حل آن استفاده از افکت ریورب برای گروه با تعداد کانال‌های بالاست، هر کانال دارای ریورب مختلفی است ولی ریورب کلی، فاکتور آکوستیکی و ذهنیت واحدی را در شنونده ایجاد خواهد کرد.
[۱] loudness
[۲] loudness war
[۳] perspective
[۴] rough mix
[۵] mute
[۶] reverb
